Verslagen en presentaties | CORSTENS informatie-architectuur

Semantische analyse

Presentatie van Hein Corstens tijdens de bijeenkomst van het CORA kernteam op 28 juli 2023

Presentatie van Hein Corstens tijdens de bijeenkomst van de MIM Community op 6 juli 2023

Presentatie van Hein Corstens voor de klankbordgroep T3D op 3 juli 2023.

Datalogische fundering van digital twins

Tijdens de GeoBuzz 2022 heeft Hein Corstens een inleiding met een presentatie verzorgd over de datalogische fundering van digital twins.

Tijdens de GeoBuzz 2022 heeft Hein Corstens een inleiding met een presentatie verzorgd over de datalogische fundering van digital twins.

Towards a conceptual model of the physical environment

Introduction and presentation by Hein Corstens during the NCG Symposium 2020 at the GeoCongres MRDH 5 November 2020

Op weg naar een OmgevingsGegevensModel

Op 20 oktober 2020 gingen in DIS Online Hein Corstens (Corstens Informatiearchitectuur), Ashkan Ashkpour (Gemeente Delft), Tony Sloos (Digitaal Stelsel Omgevingswet) en Martijn Odijk (DIS Geo) onder leding van Bart-Jan de Leuw (DIS Geo) in gesprek over hoe de Doorontwikkeling in Samenhang aansluit bij hun behoeften. Om met zijn allen gegevens te (kunnen) delen over de omgeving, gebruiken mensen een model van die omgeving. Iedereen maakt van die gegevens in zijn eigen context “omgevingsinformatie”. Gegevens over de omgeving betreffen onder andere geografische objecten, objecten met een locatie en een ruimtelijke omvang. Daar komt DiS Geo om de hoek: hoe kunnen we deze in samenhang doorontwikkelen? Hein pleit in publicaties voor een overkoepelend informatiemodel van de Omgeving. Tony heeft daar ook behoefte aan om de toepassing van regels te ondersteunen met relevante informatie. En Ashkan pioniert er mee binnen de gemeentelijke context. Zie hier de presentatie van Hein.

Omgevingswet en BIM

Op 30 november 2018 heeft Hein Corstens tijdens een themasessie bij Telengy Management & Advies een presentatie gegeven over de betekenis van BIM voor de Omgevingswet.

Na een inleiding op de informatievoorziening ten behoeve van de Omgevingswet en op BIM werd ingegaan op vergunningverlening & toetsing, de levering van omgevingsinformatie, participatie, duurzaamheid, bouwwerkdossiers, de voeding van registraties en de samenhang met andere gemeentelijke taken. Hein concludeerde, dat BIM een must is voor de implementatie van de Omgevingswet, maar dat er nog veel werk aan de winkel is om dat daadwerkelijk mogelijk te maken. Zo dienen er afspraken gemaakt te worden over de indieningsvereisten (ILS: Informatieleveringsspecificatie) en de indeling en inhoud van bouwwerkdossiers.

De betekenis van BIM voor de Omgevingswet

Voorbeeld van 3D BIM-viewer: het gebruik van ‘rule-checks’ kan in de toekomst een grote rol spelen

Op 29 mei 2018 vond het Provero-congres 2018 plaats. Hein Corstens (CORSTENS informatiearchitectuur) en Edward de Wit (gemeente Den Haag) verzorgden er een workshop over de betekenis van BIM voor de Omgevingswet.

De invoering van de Omgevingswet impliceert voor gemeenten en andere overheden een andere manier van verwerking van bouwwerkinformatie. De informatieproducten van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), die betrekking hebben op bouwwerken zullen uiteindelijk zijn gebaseerd op BIM, op Bouwwerkinformatiemodellen. Enkele grote gemeenten doen nu al ervaring op met BIM. Het wordt hoog tijd dat dat voorbeeld breed gevolgd wordt. De stap naar BIM moet gezet worden, liever vandaag dan morgen. Zodra dat gebeurt, is de vraag actueel welke indieningsvereisten een vergunningaanvraag zou moeten bevatten m.b.t. omgevingsinformatie, standaarden, aanleveringsvormen, juridische randvoorwaarden, enz.

In de workshop werd ingegaan op het WAT, WAAROM en HOE van BIM in relatie tot de Omgevings-wet. Hein Corstens gaf een inleiding, waarna Edward de Wit inging op de ervaringen van de gemeente Den Haag met de behandeling van bouwaanvragen in 3D BIM.

BIM + GIS = ?

Op 23 mei 2018 hebben Hein Corstens en Edward de Wit (gemeente Den Haag) voor de commissie BIM en 3D van GeoBusiness Nederland – de branchevereniging voor bedrijven die werken met geo-informatie – presentaties verzorgd over BIM en GIS. Hein ging in op de vraag ‘waar gaat het heen met BIM en GIS?’. Blijven het gescheiden werelden of worden beide technologieën in mindere of meerdere mate geïntegreerd? Edward behandelde de gecombineerde innovatieve toepassing van BIM en GIS in de gemeente Den Haag. Hier is de inleiding inclusief presentatie van Hein te vinden.

BIM & GIS: een combi met meerwaarde!

Een goed bezochte Kenniskring van Ruimteschepper was het op 17 januari 2018 bij Movares in Utrecht. Met boeiende inleidingen van Robbert Ploegmakers (The People Group), Hein Corstens (CORSTENS informatiearchitectuur), Jorrit Rodermond & Jan Faber (Movares), Edward de Wit (gemeente Den Haag) en Sjoerd Mangnus (Heijmans), gelardeerd met levendige discussies. Het verslag komt op de website van Ruimteschepper. De inleiding van Hein Corstens ging over BIM en bouwwerkdossier.

BIM Loket Kennisdag 2017

De BIM Loket Kennisdag 2017 op 6 oktober 2017 trok bijna tweehonderd deelnemers. Verslag en presentaties zijn te vinden op de website van het BIM Loket. Samen met Esther van Kooten Niekerk (Kadaster) leidde Hein Corstens een workshop rond het bouwwerkdossier. Bouw is een van de tien thema’s binnen het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Om te garanderen dat iedereen toegang heeft tot dezelfde data, wordt het Informatiehuis Bouw in het leven geroepen. Het bouwwerkdossier maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. Het digitale bouwwerkdossier leidt tot betere informatie en meer kwaliteit. In de discussie werd ingegaan op de volgende vragen:
1. WAT is een bouwwerkdossier?
2. WAAROM een bouwwerkdossier?
3. VOOR WIE is het bouwwerkdossier?
4. HOE moet een bouwwerkdossier gerealiseerd en beheerd worden?
5. WANNEER en MET WIE dient het bouwwerkdossier gerealiseerd te worden?

Deze vragen leverden geen definitieve antwoorden op, maar wel veel discussiemateriaal en suggesties over zaken als de kerngegevens van het dossier, het eigenaarschap van de gegevens, de rol van BIM, enz. die als input voor de verdere uitwerking gebruikt gaat worden. De presentatie met toelichting van Hein Corstens is hier te vinden.

Gemeenten en BIM

Op 23 maart 2017 vond bij het BIM loket in Delft een workshop Gemeenten en BIM plaats, mede voorbereid door CORSTENS Informatiearchitectuur. Hein Corstens gaf een inleiding over het wat en waarom van BIM. Verslag en alle presentaties zijn te vinden op de website van het BIM loket. Uit de discussies zijn voorstellen gegenereerd om kennis over en inzet van BIM bij gemeenten in diverse domeinen te stimuleren. Deze voorstellen worden verder uitgewerkt voor indiening bij de pilotstarter van de Digitale Agenda 2020 van de VNG.

Inspiratiesessie Geo en BIM

Op 14 juni 2016 organiseerden Geonovum, GeoBusiness Nederland en het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG) een inspiratiesessie, waarin de geowereld en de bouwwereld elkaar ontmoetten. Beide werelden verwerken 3D-data en de vraag is wat zij elkaar te bieden hebben. Een verslag is te vinden op de website van Geonovum. Hein Corstens verzorgde een presentatie over gebieds(informatie)modellen in relatie tot systems engineering (SE) en asset management (AM). De presentatie culmineerde in drie vragen:

Hoe de bestaande standaarden (IMGEO, IMKL, IMWA, enz.) integreren tot één instantieerbaar informatiemodel voor een gebied (of ‘IM Omgeving’). Gaat IMOR (InformatieModel OmgevingsRecht) dat doen?
Hoe leren we verder van SE en AM?
Moeten we niet naar een 4D model, een model waarin ook het GEDRAG van systemen verdisconteerd is? Een STAD bijvoorbeeld is een COMPLEX systeem, d.w.z. het ontwikkelt zich niet-lineair en is ten dele onvoorspelbaar en zelf-organiserend. En door nu spelende ontwikkelingen wordt die complexiteit alleen maar versterkt. Zie bijvoorbeeld de opkomst van de smart city, een stad, waarin domme objecten slim gemaakt zijn door de inbouw van technologie ten behoeve van doelmatige verkeersafhandeling, energiebeheer, gezondheidszorg, enzovoorts.

BIM en de toekomst van de BGT

Op 10 juni 2016 heeft Hein Corstens voor de Gebruikersraad van het Kadaster een presentatie verzorgd over BIM en de toekomst van de BGT. Daarbij werd nadrukkelijk een relatie gelegd met de Omgevingswet. Het concept BIM werd toegelicht, gevolgd door een aanduiding van de betekenis voor de overheid, opdrachtgevers, ontwerpers, bouwers, makelaars, notarissen, financiers, bewoners en geo-informatici. Als volgende stap werd een scenario beschreven, waarin het BIM-denken op omgevingsniveau getild wordt. Dit heeft wel consequenties voor de BGT en de informatiemodellering van het omgevingsdomein. Zie hier de presentatie.

Geodation Studiemiddag over de Omgevingswet

Op 26 mei 2016 heeft Kennisorganisatie Geodation, waaraan Hein Corstens als docent verbonden is, een goed bezochte studiemiddag georganiseerd over de Omgevingswet. Inleidingen werden verzorgd door Ruud ten Kroode (Directielid van Geodation), Hein Corstens, Erik Dolle (Expertisecentrum Informatiebeleid VNG) en Lodewijk Jessen (zelfstandig adviseur). Het waren intensieve kennisverrijkende inleidingen, gevolgd door levendige discussies.Hier vindt u de presentatie van Hein Corstens.

Miniseminar 2016 over Systems Engineering, Asset Management en Gebiedsmodellen

Systems Engineering (SE) , Asset Management(AM) en Gebiedsmodellen hebben alles met elkaar te maken. Maar HOE die verbinding precies ligt, daarover is nog wel het een en ander te zeggen. Dat is gebeurd op 19 mei 2016.Op initiatief van CORSTENS informatiearchitectuur vond toen in Utrecht een ontmoeting plaats van een twintigtal specialisten op de genoemde vakgebieden. Zij vertegenwoordigden grote opdrachtgevers en vastgoedbeheerders, gemeenten en aannemers. Na een inventarisatie van aandachtspunten volgden presentaties van Hein Corstens, Arjan Bosma (ProRail) en Herman Meijer (Havenbedrijf Rotterdam) over resp. Gebiedsmodellen, Systems Engineering en Asset Management.

Hein Corstens ging in op doel en inhoud van gebiedsmodellen. Een gebiedsmodel is een soort BIM op gebiedsniveau. Zoals BIM de basis is voor Systems Engineering en Asset Management op bouwwerkniveau, is een gebiedsmodel dat op gebiedsniveau. Hij benadrukte wel de complexiteit van een gebied, een gebied ontwikkelt zich niet-lineair en homeostatisch (zelf-organiserend), en vormt een werkelijkheid op zich, die niet eenvoudig te herleiden is tot de componenten. Tenslotte werd beargumenteerd dat een gebiedsmodel een goed instrument zou kunnen zijn voor de implementatie van de Omgevingswet, zeker in relatie tot SE en AM, immers het gaat erom de relatie tussen functies, eisen en fysieke omgeving steeds goed in de peiling te hebben.

Arjan Bosma is één van de auteurs van het Handboek Systems Engineering van ProRail. Voorheen was SE documentgericht, nu procesgericht, het streven is echter modelgericht: MBSE ofwel Model Based Systems Engineering. In deze aanpak passen zeker ook gebiedsmodellen. De uitdaging waarvoor ProRail staat is de toepassing van SE op netwerken, en dat in combinatie met dynamisch gedrag.

Herman Meijer gaf een uiteenzetting over Asset Management bij Havenbedrijf Rotterdam. Asset management is met name gericht op een goede verhouding tussen kosten, prestaties en risico’s. De KAART is de basis voor het AM-informatiesysteem. Heel belangrijk is te komen tot eenduidige begrippen. Zo zijn de oorspronkelijk zeven definities van ‘kademuur’ teruggebracht tot één. De registratie is opgezet vanuit een aantal kernobjecten. BIM wordt overigens nog niet in de beheerfase gebruikt, wel in de ontwerpfase.

Als geheel was het een kennisverbredende en -verdiepende middag! Na de discussie kon het volgende geconcludeerd worden:

Er dient geïnvesteerd te worden in het verkrijgen van een geïntegreerd beeld van de assets, zowel functioneel als fysiek, over de gehele levenscyclus. Havenbedrijf Rotterdam heeft laten zien dat het brengen van samenhang en structuur in het asset management en standaardisatie van gegevens loont.
Een gebiedsmodel in wat voor vorm dan ook vormt de basis voor asset management van grote bedrijfsterreinen. De aanpak van Havenbedrijf Rotterdam laat dat zien.
Het is belangrijk schaalniveaus te onderscheiden. Zie bijvoorbeeld het onderscheid dat ProRail maakt tussen Enterprise-, Netwerk,- Knoop/Baanvak- en Objectniveau.
Een bijzondere uitdaging is de toepassing van SE op netwerk-infrastructuren, zeker waar uitgegaan moet worden van bestaande netwerken. ProRail wijst ons hier de weg.
Een belangrijke uitdaging voor alle drie de domeinen is de modellering van dynamisch gedrag (van event driven systems)
Er is behoefte aan verdere uitwerking van de samenhang in de processen: wat is in deze de samenhang van Systems Engineering Asset Management, VISI (een afsprakenstelsel voor communicatie en informatieoverdracht in de bouw) en OTL (Object Type Library)? En dat gerelateerd aan de locatie.
De inpassing van de overheid in de keten vraagt aandacht: dit vergt koppeling van GIS en BIM aan rekentools (geluid, lucht/ externe veiligheid); en dat stelt weer eisen aan het BIM. De invoering van de Omgevingswet biedt kansen om dit goed vorm te geven.
De inzet van BIM voor asset management staat nog in de kinderschoenen.
Op technisch-inhoudelijk gebied bestaan er nog de nodige uitdagingen, zoals de vastlegging van functies in relatie tot objecten en de structuur en inhoud van gebiedsmodellen.
En tenslotte hangt uiteindelijk een doelmatige invoering van nieuwe methoden zoals Systems Engineering, Asset Management en gebiedsgericht werken af van acceptatie door en meedenken van de betrokken personen.

Miniseminar Gebiedsmodellen 2015

Op 31 maart 2015 kwam in de huiselijke en toch zakelijke sfeer van de AANLEG in Utrecht een twaalftal specialisten op het gebied van gebiedsontwikkeling en –beheer en de daaraan gerelateerde informatievoorziening bij elkaar. Zij vertegenwoordigen grote haven- en industriegebieden, gemeenten en waterschappen.

Er werd begonnen met een probleeminventarisatie:

Ontbreken van 3D-informatie over de ondergrond; deze informatie is gewenst tot op een diepte van 5km. Overstap van 2D naar 3D is in het algemeen een uitdaging.
Geodata van verschillende overheden zijn niet volledig en inconsistent. Ook de ontsluiting van data in en over een gebied vormt een probleem.
Behoefte aan een ‘cockpit’ met stuurinformatie over gebieden.
Informatie ten behoeve van een optimale inrichting voor vervoersmodaliteiten moet gemobiliseerd worden.
De vraag is hoe men intern de data voor asset management op orde moet krijgen.
Data zijn niet alleen onvoldoende interoperabel, maar ook onbetrouwbaar.
Er is onvoldoende ‘databewustzijn’.

Vervolgens hield Hein Corstens een presentatie over GebiedsModellen en GebiedsInformatiemodel. Samenvattend: gebiedsontwikkeling en – beheer brengt vele gegevensproblemen met zich mee, zoals onvolledigheid , tegenstrijdigheid, onbruikbaarheid niet-eenduidigheid, ongeldigheid, onnauwkeurigheid en overtolligheid. Als oplossing ontwikkelt CORSTENS informatie-architectuur een ‘ontologie’, een informatiemodel om de gegevens te ordenen of informatie te onttrekken: een GebiedsInformatieModel. Verbijzondering naar één gebied levert een GebiedsModel van dat gebied op. Een GebiedsModel is een soort BIM op gebiedsniveau. Uitwerking van het gebiedsinformatiemodel dient te geschieden op basis van standaarden. Implementatie tenslotte gebeurt met behulp van BIM en GIS, AM-systemen, semantisch web en PLM-systemen.

Tijdens de discussie werd er teruggekoppeld naar de gestelde problemen. Conclusies:

Het Gebieds(Informatie)Model dient zeker ook betrekking te hebben op 3D, de (diepe) ondergrond en de verkeers- en vervoersinfrastructuur.
Een ontologie, zeker als die aansluit op standaarden, draagt bij aan een betere interoperabiliteit en betrouwbaarheid en meer volledigheid en consistentie van geodata van verschillende overheden.
De scope van het GebiedsInformatieModel dient zeker de informatiebehoefte van een ‘cockpit’ te bevatten.
Een goed gebiedsmodel en heldere vertaalregels vormen een basis voor het op orde krijgen van data voor asset management en ontsluiting van gebiedsgegevens.
Ontbreken van voldoende ‘databewustzijn’ blijft een hardnekkig probleem. Op één of andere manier dienen data in de processen beter op waarde geschat te worden.

Ook kwamen kritische vragen over het gebiedsmodel aan de orde. Zo vroeg men zich af of zaken als beleving wel met een gebiedsmodel gevangen kunnen worden. Volgens Hein Corstens wel, immers alle concepten kunnen een plaats vinden in een gebiedsontologie.

CORSTENS informatie-architectuur biedt een Quick Scan aan met de volgende inhoud:

Kick-off meeting
Inventarisatie a.d.h.v. interviews en desk research
Samenvatting SOLL (data, processen, applicaties, technische infra, organisatie)
Samenvatting IST
Advies over IST én SOLL

Vervolgens verzorgde Ad Steenbakkers van Data-Aquilae een presentatie over Open, Big en Linked Data. Open Data zijn data die door overheden vrijelijk beschikbaar worden gesteld en door iedere andere partij gebruikt kunnen worden. Een voorbeeld van Open Data is het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). Big Data zijn grote hoeveelheden data, afkomstig uit smartphones, Twitter, camera’s e.d., die gebruikt worden om nieuwe informatie te genereren. Linked Data zijn data op het web, die door semantische structurering met elkaar in verband gebracht kunnen worden. Open data en linked data hebben een relatie, doordat Linked Data-technologie gebruikt wordt om open data beschikbaar te stellen en de betekenis van deze data expliciet te maken. Zo krijg je ‘Linked Open Data’. De laatste jaren heeft Linked Open Data een dermate grote vlucht genomen, dat Big Data technologie nodig is om waardevolle informatie uit de data te halen. Ad gaf veel voorbeelden van het slimmer omgaan met data in de sfeer van stedelijke ontwikkelingen.

Conclusie: verder met gebiedsmodellen, open data linked data en big data. Een positief perspectief dat werd gevierd met een borrel.

Zie hier de presentatie van Hein en Ad.

Op woensdagmiddag 10 december 2014 vond een Ruimteschepper Kennissessie over BIM en GIS plaats bij Rijkswaterstaat. Er werd ingegaan op en gediscussieerd over de toepassing van BIM en GIS bij Rijkswaterstaat en de relatie daartussen. De toepassing van BIM en GIS bij Rijkswaterstaat werd toegelicht door Herman Winkels (BIM-programmamager bij RWS), Hester van der Voort (omgevingsmanager BIM bij RWS), David van Hasselt (Senior adviseur Projectmanagementteams RWS) en Thijs van Menen (Technisch adviseur Geo-informatie bij RWS). Hein Corstens verzorgde een inleiding over BIM en GIS. Zie hier de presentatie.

Op 25 en 26 november 2014 vond in ‘s-Hertogenbosch het GeoBuzz congres annex beurs plaats. Hein Corstens verzorgde een Geotalk en een Workshop over het Gebiedsmodel.

Op 29 oktober 2014 vond aan de TU Delft het symposium Doorbraak 3D plaats, met aansluitend de oratie van Jantien Stoter ter gelegenheid van haar ambtsaanvaarding als hoogleraar op het vakgebied Spatial Data Infrastructure aan de TU Delft. Na een overzicht van een groot aantal ontwikkelingen inzake AHN, 3D-modellen, Ruimtelijk Ontwerp en plannen in 3D en 3D-toepassingen werd door een groot aantal betrokkenen, waaronder CORSTENS informatie-architectuur het Manifest 3D ondertekend, dat gericht is op de opbouw van een 3D Geo-Informatie Infrastructuur voor Nederland: 3DNL. Meer informatie is te vinden op de website van Geonovum.

Op 15 juli 2014 vond een bijeenkomst plaats van de Kenniskring van Ruimteschepper over Geo-informatie-architectuur. Hein Corstens hield een inleiding over het door hem ontwikkelde concept GebiedsInformatieModel. Ziehier de presentatie: Gebiedsinformatiemodel.

Op 24 april 2014 heeft Stumico een ledenbijeenkomst georganiseerd met als thema BIM en GIS interoperability. Er werden presentaties verzorgd door: Bram Mommers (Arcadis/programmateam BIR/CB-NL), Hein Corstens (CORSTENS informatie architectuur), René Dorleijn (Movares), Jakob Beetz (TU Eindhoven). De presentatie van Hein Corstens is hier te zien.